Hoàn cảnh:
Hoàn cảnh Việt Nam:
Sau các cái chết của Tổng thống Mỹ J.F.Kennedy và Tổng thống Việt Nam Cộng hòa (cùng trong tháng 11/1963), dưới chính quyền của Tổng thống Mỹ L.B.Johnson, sự dính líu của Mỹ vào Việt Nam càng trở nên sâu rộng hơn. Về phía mình, Việt Nam Dân Chủ Cộng hòa cũng đẩy mạnh các hoạt động quân sự tại Nam Việt Nam. Từ năm 1964, các nhà tham mưu quân sự của Tổng thống Mỹ đã đề xuất việc sử dụng không quân hạn chế tại miền Bắc, để ngăn chặn việc hỗ trợ quân sự từ miền Bắc Việt Nam. Họ cũng cho rằng nền kinh tế của miền Bắc sẽ bị bóp nghẹt, khiến khả năng hỗ trợ các hoạt động quân sự sẽ bị khó khăn.
Các sự kiện Vịnh Bắc Bộ, có thể được châm ngòi từ phía Mỹ, đã là cớ để Mỹ bắt đầu chiến dịch Mũi tên Xuyên (Pierced Arrow, 5/8/1964), Phi tiêu Cháy (Flaming Dart 2/1965), Sấm Rền (Rolling Thunder, 3/1965). Phía Việt Nam cũng đáp lại bằng chiến dịch Bình Giã (12/1964), ở quy mô cấp Trung Đoàn. Tháng 10/1965, Mỹ tổ chức cuộc hành quân Junction City ở quy mô Sư đoàn, phía Bắc Việt Nam cũng đáp trả bằng chiến dịch Pleime, trong đó có trận Iadrang nổi tiếng, nơi Mỹ kiểm soát được chiến trường, nhưng phía Bắc Việt đã có bài học về cách đối đầu với quân Mỹ và họ có được proof of concept có thể đối đầu trực tiếp với quân đội Mỹ ở quy mô lớn.
Hoàn cảnh của cuộc nói chuyện Tháng 5/1965 Bí thư thứ nhất Lê Duẩn tới Bắc Kinh hội kiến với Mao Trạch Đông và bàn về mở rộng quy mô các lực lượng chính quy tại miền Nam tới cấp Trung đoàn và Sư đoàn. Tháng 7/1965, trong thời gian của cuộc hội đàm, Lê Duẩn đang có mặt tại Moscow, nhằm giải thích với Moscow về tình hình của cuộc chiến. Trong khi đó, bất đồng giữa Moscow và Bắc Kinh đang căng thẳng.
Nội dung biên bản cuộc nói chuyện (được dịch với sự trợ giúp của AI và chú thích là của người dịch)
Ngày 20 tháng 7, đồng chí L. I. Brezhnev (ND-Tổng Bí Thư ĐCS Liên Xô) đã gặp đồng chí N. Ceaușescu (ND-Tổng Bí thứ ĐCS Rumani) và đồng chí I. G. Maurer (ND-Thủ tướng Rumani) tại nơi ở của phái đoàn Đảng Cộng sản Liên Xô (CPSU) tham dự Đại hội lần thứ 9 của Đảng Cộng sản Romania (RCP) gần Bucharest và đã có cuộc trò chuyện với họ. Các thành viên trong phái đoàn Liên Xô gồm có các đồng chí Yu. V. Andropov, V. G. Komyakhov, N. G. Yegorychev và I. K. Zhelyagin cũng có mặt tại cuộc trò chuyện.
Mở đầu cuộc trò chuyện, theo đề nghị của đồng chí Maurer, đồng chí Brezhnev đã thông tin cho các lãnh đạo Romania về các cuộc hội đàm với đồng chí Lê Duẩn tại Moskva. Sau đó, họ đề cập đến bức thư mới nhất của các đồng chí Việt Nam về tình hình quân sự tại nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (VNDCCH). Đồng chí Brezhnev lưu ý rằng theo đánh giá trong bức thư này, tình hình đang trở nên phức tạp: các cuộc ném bom của Mỹ đã phá hủy hệ thống giao thông liên lạc và đang tạo ra nguy cơ cô lập VNDCCH với các nước xã hội chủ nghĩa. Các đồng chí Việt Nam đã đặt vấn đề cấp thiết cần cung cấp các tên lửa phòng không mới và một vài phi đội MIG-21. Họ bày tỏ mong muốn cử một phần các phi công đã lái MIG-17 sang huấn luyện lại để làm chủ MIG-21. Họ cũng yêu cầu cử phi công Liên Xô đến VNDCCH, nhưng tài liệu không nói rõ để làm gì – huấn luyện hay trực tiếp chiến đấu. Bức thư có đề cập đến “tình nguyện viên”, nhưng ở dạng rất mơ hồ. Cụ thể có nêu rằng nếu chính phủ VNDCCH thấy có thể, thì tùy tình hình sẽ đề nghị cử tình nguyện viên tới Việt Nam.
Tình hình ở VNDCCH thực sự khó khăn – nền kinh tế đang bị tàn phá dần, mặc dù cần lưu ý rằng người Mỹ ngần ngại không muốn tấn công vào Hà Nội vì biết có hệ thống tên lửa của chúng ta và họ không muốn đi quá xa.
Chúng tôi không nhận được thông tin gì từ miền Nam Việt Nam. Chỉ biết qua báo chí rằng có các trận đánh nhỏ lẻ đang diễn ra.
Yu. V. Andropov: Chiến dịch đáng chú ý nhất là cuộc tấn công vào sân bay. Người Việt Nam hy vọng vào mùa mưa, nhưng hiện nay mùa mưa đang kết thúc.
Tiếp đó, đồng chí Brezhnev nói về sự hỗ trợ đang được cung cấp cho VNDCCH và đề cập tới yêu cầu gần đây của các đồng chí Việt Nam về việc vận chuyển vũ khí Liên Xô đã tập kết tại biên giới với Trung Quốc. Đồng chí lưu ý rằng các đồng chí Việt Nam luôn bày tỏ lòng biết ơn chân thành đối với sự giúp đỡ đã nhận được. Đồng chí Brezhnev cũng thông tin với các đồng chí Romania về cuộc hội đàm với phái đoàn chính phủ VNDCCH do đồng chí Lê Thanh Nghị dẫn đầu liên quan đến hỗ trợ kinh tế trong kế hoạch 5 năm tới. Đồng chí nói: “Chúng tôi khuyên họ không nên dồn ép nền kinh tế trong thời chiến mà cần tập trung vào việc củng cố khả năng phòng thủ quốc gia.” Sau khi tham khảo ý kiến, các đồng chí Việt Nam đồng ý rằng trước mắt nên xác định khối lượng viện trợ cho năm 1966.
Chuyển sang thảo luận công việc của Đại hội RCP, đồng chí Brezhnev cho biết: khi bàn về thành phần phái đoàn tham dự Đại hội của các đồng chí, Đoàn Chủ tịch Trung ương CPSU thống nhất rằng cần cử một phái đoàn đại diện cấp cao, đứng đầu là Bí thư thứ nhất Trung ương Đảng. Chúng tôi được giao nhiệm vụ truyền đạt tình cảm đoàn kết và anh em với RCP và nhân dân Romania thay mặt cho các đảng viên và toàn thể nhân dân Liên Xô, và tham dự Đại hội – một dấu mốc mới trong đời sống của Đảng và đất nước, cũng như trong sự phát triển kinh tế. Tôi cho rằng Đoàn Chủ tịch Trung ương Đảng chúng tôi đã làm đúng khi giao nhiệm vụ đó. Trước khi khởi hành, các đồng chí cũng nhấn mạnh rằng mặc dù đây không phải là chuyến thăm chính phủ – đảng chính thức và không dự kiến có hội đàm chính thức, thì chuyến đi này về bản chất vẫn là để củng cố và phát triển thêm tình hữu nghị anh em và quan hệ song phương. Đây là “mệnh lệnh ngầm”, nếu có thể nói như vậy. Về phía chúng tôi, chúng tôi muốn thực hiện nhiệm vụ này tốt nhất có thể. Chúng tôi rất hài lòng với công việc của Đại hội các đồng chí. Không khí sôi nổi và thái độ nghiêm túc, thực tiễn trong việc giải quyết vấn đề đã để lại ấn tượng sâu sắc.
Tôi không muốn vấn đề viện trợ cho Việt Nam trở thành chủ đề thảo luận chính thức tại đây, nhưng thực sự có rất nhiều khó khăn liên quan đến vấn đề Việt Nam.
I. G. Maurer: Đồng chí cho rằng vì sao lại có những khó khăn như vậy?
L. I. Brezhnev: Trước hết là vì chúng tôi không được thông tin đầy đủ. Có phương án nào khác không? Có thể có một hoặc nhiều cách giải quyết vấn đề Việt Nam, nhưng chúng tôi không biết. Đây là một yếu tố rất quan trọng. Mặc dù đã có cuộc trò chuyện thẳng thắn với đồng chí Lê Duẩn và các đồng chí Việt Nam khác, chúng tôi đã nói rằng thông tin chúng tôi nhận được về tình hình Việt Nam là chưa đầy đủ. Tuy nhiên, đến nay chúng tôi vẫn không biết rõ tình hình thực tế. Thông tin nhận được rất ít và chỉ đến từ báo chí. Trong khi đó chúng tôi có thiết bị phức tạp, hai trung tâm huấn luyện và một nhóm sĩ quan ở đó. Chúng tôi đã sẵn sàng gửi thêm máy bay phản lực tới VNDCCH, nhưng hiện nay chỉ có một sân bay duy nhất ở miền Bắc. Chúng tôi đã đề nghị với các đồng chí Trung Quốc khả năng sử dụng sân bay của họ để đặt căn cứ máy bay. Các đồng chí Việt Nam cũng đã đề nghị như vậy với phía Trung Quốc. Và chúng tôi nhận được phản ứng gì? Lãnh đạo Trung Quốc cáo buộc chúng tôi muốn chiếm đóng lãnh thổ Trung Quốc. Đó chẳng phải là khó khăn sao? Một mặt, chúng tôi đang hỗ trợ VNDCCH, nhưng mặt khác, sự hỗ trợ đó có thể không phát huy hiệu quả. Chúng tôi đã cung cấp tên lửa, nhưng người Việt Nam không thể sử dụng. Họ không tiếp nhận người của chúng tôi, nói rằng sẽ tự huấn luyện. Nhóm pháo thủ tên lửa đầu tiên sẽ hoàn thành khóa huấn luyện vào tháng 9, nhóm thứ hai vào tháng 10. Tuy nhiên, vẫn chưa có đủ sự tin tưởng về khả năng tác chiến của họ.
Yu. V. Andropov: ...và liệu người Mỹ có chờ đến khi họ huấn luyện xong không?
L. I. Brezhnev: Tình hình rất khó khăn. Hãy tưởng tượng nếu ngày mai người Mỹ ném bom các trận địa tên lửa của chúng tôi thì sao? Lúc đó Trung Quốc sẽ nói gì? Tôi có thể đoán trước họ sẽ viết bài gì. Họ sẽ gọi đó là phản bội, sẽ nói rằng tên lửa của chúng tôi vô dụng và chúng tôi không thể bắn trả. Đó chẳng phải là phức tạp sao? Và còn rất nhiều vấn đề khác như vậy.
Chúng tôi còn phải đối mặt với những khó khăn lớn về mặt tinh thần. Các đồng chí biết rằng chúng tôi đã đề nghị tổ chức một cuộc gặp giữa các đồng chí Trung Quốc với đại diện VNDCCH để cùng thảo luận tình hình. Đề xuất này hoàn toàn xuất phát từ thiện chí. Nhưng các đồng chí Trung Quốc đã từ chối. Không chỉ từ chối, họ còn lên án chúng tôi với nhiều cáo buộc mới. Có dễ dàng gì để chịu đựng những lời vu khống như vậy? Tôi xin nói thêm. Các đồng chí hẳn đã biết tuyên bố của Trung Quốc rằng họ sẽ không tham chiến ở Việt Nam trừ khi lãnh thổ Trung Quốc bị tấn công. Điều đó chẳng phải là một sự ràng buộc ngầm với Mỹ sao? Họ đã trao cho Mỹ một “cam kết” rằng: cứ ném bom miền Bắc Việt Nam, miễn là đừng đụng đến lãnh thổ Trung Quốc. Người Việt Nam phải trả giá quá đắt cho những tuyên bố như vậy. Hãy nghĩ đến ý nghĩa của phát biểu đó: "Chúng tôi sẽ không tham chiến, người Việt Nam sẽ tự thắng." Nhưng các đồng chí đều biết rõ tương quan lực lượng giữa VNDCCH và Mỹ. Không nghi ngờ gì rằng Mỹ sẽ không đạt được mục tiêu và buộc phải rút, nhưng họ có thể sẽ tàn phá cả đất nước Việt Nam.
Như vậy, không chỉ viện trợ vũ khí là quan trọng, mà yếu tố tinh thần cũng rất lớn. Tôi chưa nói đến việc giới lãnh đạo Trung Quốc tìm mọi cách hạ thấp vai trò của chúng tôi. Họ lan truyền trên toàn thế giới rằng sự giúp đỡ của chúng tôi là không đáng kể và không có vai trò gì. Vậy chúng tôi phải làm gì – dùng vũ khí hạt nhân chăng? Đó có phải là điều nhân dân thế giới mong muốn không? Các đồng chí cũng như chúng tôi, và các dân tộc khác đều không mong muốn điều đó. Đó không còn là giúp đỡ Việt Nam nữa, mà là chiến tranh thực sự. Chúng tôi không thể làm vậy.
I. G. Maurer: Các đồng chí Việt Nam có yêu cầu vũ khí hạt nhân không?
L. I. Brezhnev: Tôi chỉ đang nói về khả năng – vì các đồng chí Trung Quốc tuyên bố rằng viện trợ của chúng tôi là không đáng kể. Do đó, tôi hỏi: vậy chúng tôi nên làm gì tiếp theo? Trong lời kêu gọi gần đây nhất, các đồng chí Việt Nam đã báo cáo với sự lo lắng rằng mọi tuyến liên lạc đều đang bị phá vỡ.
I. G. Maurer: Tôi không hiểu vì sao các đồng chí Trung Quốc lại hành xử như vậy.
L. I. Brezhnev: Chúng tôi cũng không thể giải thích được lập trường của họ. Hành động của họ là khó hiểu. Có lẽ chỉ trong vấn đề này họ mới hành xử như vậy? Chúng tôi đã gửi thư đề nghị hợp tác trong lĩnh vực khám phá vũ trụ với ý định tốt nhất. Chúng tôi cũng đã gửi thư tương tự cho các đồng chí, với ý tưởng rằng các đồng chí có thể, ví dụ, tham gia chế tạo một thiết bị nghiên cứu không gian. Tóm lại, chúng tôi xuất phát từ thiện chí hòa bình, tin rằng cần kết hợp nỗ lực của các nhà vật lý của các nước xã hội chủ nghĩa. Tất cả các nước khác đều trả lời một cách hữu nghị. Riêng Trung Quốc thì buộc tội chúng tôi đủ điều. Tôi có thể cho các đồng chí xem bức thư phản hồi của họ. Họ viết rằng đề nghị của chúng tôi gây tổn hại đến phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, vì chúng tôi cũng gửi thư cho Nam Tư – mà theo họ là đại diện chính của chủ nghĩa đế quốc quốc tế. Họ cho rằng chúng tôi muốn lôi kéo họ vào cùng phe với chủ nghĩa đế quốc Mỹ.
Tôi cũng muốn hỏi các đồng chí một câu hỏi mang tính đồng chí: tại sao họ lại phản hồi như vậy?
I. G. Maurer: Rốt cuộc, đây là lĩnh vực hợp tác chung giữa các nước anh em.
L. I. Brezhnev: Nhất là khi chúng tôi không hề gửi thư cho các nước tư bản, mà chỉ gửi cho những người bạn, bao gồm cả Trung Quốc, và đổi lại, chúng tôi nhận được những cáo buộc như thế.
Nhưng còn nhiều điều chúng tôi phải chịu đựng từ phía họ về mặt cá nhân. Họ bôi nhọ chúng tôi gần như hàng tuần. Các đồng chí chắc đã đọc một trong những bài báo “nổi tiếng” của họ, nơi họ viết rằng ban lãnh đạo CPSU hiện nay còn phản bội và nguy hiểm hơn cả thời Khrushchev. Họ tuyên bố rằng các nhà lãnh đạo Liên Xô nên bị “bắn”, “treo cổ”, thậm chí “luộc trong vạc nước”. Họ viết như vậy về những người lãnh đạo Đảng chúng tôi – những người xuất thân từ giai cấp công nhân, đã cống hiến cả cuộc đời cho cách mạng, cho chủ nghĩa xã hội và hạnh phúc của nhân dân. Vậy họ định bắn ai? Giai cấp công nhân chăng? Nhưng đại diện của giai cấp công nhân sẽ không bao giờ khuất phục trước khiêu khích. Chúng tôi không trả lời những lời vu khống như vậy.
I. G. Maurer: Như vậy là rất đúng.
L. I. Brezhnev: Chúng tôi đang bàn về các vấn đề bất đồng theo cách tích cực, tránh tranh luận công khai. Điều đó không đem lại lợi ích gì. Đây là quan điểm của ban lãnh đạo Đảng chúng tôi và hầu hết các Đảng anh em đều ủng hộ lập trường này. Tất nhiên, sẽ rất tốt nếu có thể khôi phục quan hệ anh em với Đảng Cộng sản Trung Quốc và nói chuyện cởi mở với các đồng chí Trung Quốc. Chúng tôi muốn họ nói thẳng trong cuộc trò chuyện rằng chúng tôi sai. Nhưng họ lại không đồng ý đối thoại. Chúng tôi không biết họ thực sự muốn gì. Và đây là khó khăn lớn nhất. Chúng tôi đang nói với các đồng chí một cách thẳng thắn.
I. G. Maurer: Trong báo cáo của đồng chí Ceaușescu tại Đại hội lần thứ 9 của RCP, có nêu rằng cần thiết phải tổ chức đối thoại khi có bất đồng quan điểm. Báo cáo cũng nói rằng các cuộc đối thoại đó cần được tiến hành trong tinh thần bình tĩnh và tôn trọng lẫn nhau.
L. I. Brezhnev: Chúng tôi hoàn toàn đồng tình với các lập trường chính trị được trình bày trong báo cáo của đồng chí Ceaușescu. Đây cũng là quan điểm thống nhất của Ban Chấp hành Trung ương Đảng chúng tôi. Trên thực tế, chúng tôi cũng đang thực hiện chính sách như vậy.
Không lâu trước đây, các phái đoàn của các Đảng anh em ở Ý, Anh và một số nước khác đã đến thăm VNDCCH và Trung Quốc, vì họ có những nghi ngờ về một số vấn đề. Theo lời các đồng chí này trong các cuộc trò chuyện với chúng tôi, những chuyến thăm đó đã giúp họ xua tan nghi ngờ, nhìn thấy tình hình thực tế và hiểu rõ hơn những khó khăn mà VNDCCH đang đối mặt. Đồng chí Lê Duẩn và các đồng chí Việt Nam khác cũng đã chia sẻ với chúng tôi về những khó khăn này. Chúng tôi hiểu tình hình của họ và tính đến điều đó. Trong một cuộc trò chuyện, đồng chí Lê Duẩn nói thẳng rằng các đồng chí Trung Quốc khuyên Việt Nam tuyên bố rằng sự trợ giúp của Liên Xô bằng “tình nguyện viên” chỉ nên mang tính biểu tượng. Nhưng gửi 500 tình nguyện viên đến VNDCCH để làm biểu tượng có nghĩa là gì? Để họ bị giết sao? Nếu đã gửi tình nguyện viên thì phải gửi với số lượng lớn hơn nhiều, có đầy đủ vũ khí. Chúng tôi đang cung cấp viện trợ quân sự và dân sự rất lớn cho VNDCCH, dù tất nhiên, không thể viết công khai về điều đó. Các nước khác như Hungary và Ba Lan cũng đang giúp Việt Nam bằng vũ khí, thuốc men và các khoản vay. Các đồng chí cũng đã hỗ trợ nhân dân Việt Nam. Hiện nay VNDCCH đang gặp khó khăn lớn trong việc vận chuyển vũ khí vào miền Nam vì người Mỹ đã phong tỏa vĩ tuyến 17. Đúng là có “Đường mòn Hồ Chí Minh”, nhưng đi qua đó mất tới năm tháng. Hơn nữa, có vẻ như đường này cũng đang bị phía Mỹ giám sát.
Chúng tôi rất mừng vì tinh thần chiến đấu của các đồng chí Việt Nam rất cao và niềm tin vào chiến thắng rất vững chắc. Chúng tôi cũng tích cực ủng hộ họ về mặt chính trị. Không có tuyên bố nào của Đảng hay Nhà nước chúng tôi mà không lên án các hành động xâm lược của chủ nghĩa đế quốc Mỹ tại Việt Nam và các khu vực khác trên thế giới. Chúng tôi kiên quyết và nhất quán ủng hộ bốn điểm của đồng chí Phạm Văn Đồng.
Vài ngày trước tôi có nói chuyện với Kim Kwang-hyop. Qua đó cho thấy các đồng chí Triều Tiên cũng đang tìm cách hỗ trợ Việt Nam mà không xung đột với Trung Quốc. Và chúng tôi đang làm tất cả những gì có thể trong lĩnh vực này. Tất cả điều đó đều được ghi chép lại trong tài liệu – và có thể sẽ cần đến trong lịch sử.
I. G. Maurer: Tất nhiên, những tài liệu đó cũng không làm cho tình hình của người Việt Nam bớt khó khăn hơn.
L. I. Brezhnev: Nhưng cả các đồng chí lẫn chúng tôi đều không thể làm gì nhiều trong điều kiện hiện nay. Chẳng phải tất cả hành động của chúng ta đều là đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc hay sao? Nếu không phải vậy thì chỉ còn một cách: bắt đầu chiến tranh. Nhưng tôi không nghĩ rằng sẽ có ai ủng hộ một hành động như vậy.
I. G. Maurer: Cần tránh điều đó – chiến tranh là điều khủng khiếp. Chẳng lẽ người Mỹ không có ý định rút khỏi Việt Nam sao? Làm vậy sẽ là một bước đi khôn ngoan hơn cho họ.
L. I. Brezhnev: Tôi cũng nghĩ vậy. Một loạt nỗ lực của Rusk nhằm tìm lối thoát khả thi cho tình hình hiện tại chứng minh điều đó. Nhưng đến nay, chỉ có chiến sự là đang leo thang. Các đồng chí Việt Nam không có ý định đàm phán và đề nghị chúng tôi ủng hộ lập trường của họ. Các đồng chí, cũng như chúng tôi và tất cả các nước anh em đều ủng hộ họ. Nói ngắn gọn, lựa chọn là: hoặc Mỹ rút quân, hoặc chiến tranh tiếp diễn. Về cơ bản, đã một năm trôi qua, nhưng các vấn đề khác vẫn không có tiến triển. Mọi thứ đều tập trung vào Việt Nam.
I. G. Maurer: Đúng như vậy. Đây là một sự bế tắc cản trở mọi con đường hướng tới sự hiểu biết lẫn nhau nhiều hơn trên thế giới.
L. I. Brezhnev: Theo chúng tôi, việc Indonesia rút khỏi Liên Hiệp Quốc không giúp ích gì cho Việt Nam, vì tổ chức này vẫn có thể tạo ảnh hưởng. Chúng tôi có quyền phủ quyết tại Hội đồng Bảo an. Tất nhiên, cần củng cố vai trò của LHQ, kết nạp Trung Quốc và mở rộng Hội đồng Bảo an. Nhưng các đồng chí Trung Quốc lại tuyên bố sẽ lập ra một tổ chức Liên Hiệp Quốc mới! Điều đó chẳng phải làm mọi việc thêm phức tạp sao? Cần theo đuổi một chính sách cân nhắc tất cả những yếu tố đặc thù như vậy. Lập trường của chúng tôi trong đối ngoại đã trở nên vững vàng hơn. Giọng điệu trong các tuyên bố của chúng tôi là điềm tĩnh nhưng dứt khoát. Lập trường này được các Đảng và nước anh em ủng hộ và chúng tôi sẽ tiếp tục theo đuổi. Dĩ nhiên, chúng tôi luôn sẵn sàng lắng nghe và tính đến quan điểm của các Đảng anh em.
Đồng chí Ceaușescu, chúng tôi có chỉ thị từ lãnh đạo Đảng mình mời các đồng chí sang thăm Liên Xô với tư cách một phái đoàn Đảng-Chính phủ, đồng thời thống nhất thời gian thuận tiện nhất cho chuyến thăm này. Một sự đón tiếp thân mật, hữu nghị đang chờ các đồng chí ở Liên Xô.
N. Ceaușescu: Về chuyến thăm Liên Xô của phái đoàn Đảng-Chính phủ chúng tôi, chúng tôi đồng ý và xin cảm ơn lời mời. Hiện nay khó xác định thời điểm cụ thể, nhưng chúng tôi sẽ có dịp trao đổi thêm trước khi các đồng chí rời Romania. Đồng thời, chúng tôi cũng muốn biết thời gian nào là thuận tiện nhất cho các đồng chí để đón tiếp, và khi nào cần có câu trả lời chính thức.
L. I. Brezhnev: Tất nhiên, tốt nhất là không nên trì hoãn chuyến thăm này quá lâu.
Chúng tôi có thể gợi ý các đồng chí đến thăm nhà máy thủy điện Bratsk – lớn nhất cả nước, hoặc bất kỳ nước cộng hòa nào của Liên Xô. Trong thời gian ở Moskva, chúng ta sẽ trao đổi ý kiến về những vấn đề cùng quan tâm. Chúng tôi sẽ không ấn định thời gian cụ thể – các đồng chí cứ chọn. Có thể tháng 9 hoặc tháng 10 sẽ thuận tiện cho các đồng chí.
N. Ceaușescu: Có thể chúng tôi sẽ thực hiện chuyến thăm vào đầu tháng 9.
L. I. Brezhnev: Trong trường hợp đó, tốt nhất nên trước ngày 6 tháng 9, vì đồng chí A. Novotny (ND-Tổng Bí thư ĐCS Tiệp Khắc) sẽ đến thăm chúng tôi ngày hôm đó – hoặc cũng có thể là sau khi ông ấy rời đi.
Chúng tôi cũng muốn tham khảo ý kiến các đồng chí về một vấn đề khác. Chúng tôi dự định trao đổi với đại diện các nước thành viên khác của Hiệp ước Warsaw. Trong cuộc họp của Ủy ban Tham vấn Chính trị tại Warsaw, đã có đề xuất tổ chức một cuộc họp PKK (Ủy ban Tham vấn Chính trị) nữa trong năm nay. Có thảo luận về việc mở rộng đại diện của các nước thành viên Hiệp ước Warsaw trong Bộ Tham mưu chung. Các vấn đề khác liên quan đến việc cải thiện hoạt động của các cơ quan chính trị và quân sự của tổ chức này cũng có thể được đưa ra. Có thể cũng sẽ đưa ra đánh giá chính trị về tình hình liên quan đến sự kiện ở Việt Nam. Bản thân việc tổ chức cuộc họp sẽ thể hiện tình đoàn kết và thống nhất của các nước xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, rất có ích nếu tổ chức cuộc gặp cấp cao tại Warsaw, Bucharest hoặc một địa điểm khác.
I. G. Maurer: Về Bộ Tham mưu chung, chúng tôi đã có thỏa thuận với đồng chí Grechko (ND-Nguyên soái, Bộ trưởng Quốc Phòng Liên Xô) rằng ông ấy sẽ chuẩn bị một đề xuất cụ thể về việc tổ chức hoạt động của Bộ Tham mưu này. Theo thỏa thuận, đề xuất đó trước hết sẽ được thảo luận ở cấp cơ quan quân sự, sau đó mới đưa lên cấp cao hơn để ra quyết định chính thức.
L. I. Brezhnev: Đồng chí Grechko đã báo cho tôi về cuộc trao đổi với các đồng chí Ceaușescu và Maurer. Tôi xin nói thêm là chúng tôi hoan nghênh việc các đồng chí sẵn sàng thảo luận và có thái độ tích cực về cải thiện cơ cấu của cơ quan này. Ông ấy không đề cập đến việc có thỏa thuận ban đầu là thảo luận ở cấp quân sự. Xét đến điều đó, chúng ta có thể làm như sau: đồng chí Grechko cùng với các Bộ trưởng Quốc phòng của các nước thành viên Hiệp ước Warsaw sẽ cùng nhau chuẩn bị các tài liệu cần thiết và trình lên các chính phủ xem xét. Sau đó, vấn đề có thể được thảo luận ở cấp Bí thư Trung ương và người đứng đầu chính phủ.
I. G. Maurer: Chúng tôi sẽ suy nghĩ về điều này.
N. Ceaușescu: Đề xuất tốt thì chúng tôi sẽ chấp nhận; còn đề xuất chưa tốt – thì cứ tiếp tục làm việc thêm. Bây giờ tôi nói điều này về mặt nguyên tắc. Theo chúng tôi, không nên trì hoãn cuộc họp PKK tiếp theo của Hiệp ước Warsaw sang năm sau. Người Mỹ cũng đang theo dõi vấn đề này. Trong các cuộc họp, chúng ta cũng có thể tiếp tục thảo luận về lực lượng hạt nhân đa phương.
Vấn đề này chưa bị loại bỏ hoàn toàn, mặc dù kế hoạch của NATO đã bị chậm lại.
Dù gì đi nữa, một năm đã trôi qua, nhưng họ vẫn chưa đạt được gì.
Các vấn đề nội bộ của chúng ta có thể được thể hiện trong một thông cáo chung của cuộc họp, và đề cập đến việc thành lập một cơ quan chung. Hãy để người Mỹ suy nghĩ về điều đó. NATO cũng có Bộ Tham mưu chung của họ. Tất nhiên, không nên đẩy căng vấn đề này đến cực điểm. Nhưng cũng cần phải đưa ra một điều gì đó đối trọng về mặt chính trị.
N. Ceaușescu: Chúng tôi có thể tiếp tục trao đổi thêm về vấn đề này trước khi các đồng chí rời đi. Tất nhiên, việc nêu vấn đề có những lợi ích nhất định. Chúng tôi sẽ suy nghĩ thêm.
L. I. Brezhnev: Không nhất thiết gọi chính thức là “cuộc họp”, mà có thể chỉ là cuộc gặp gỡ để trao đổi ý kiến giữa các đại diện của các nước anh em.
N. Ceaușescu: Chúng tôi đã nêu rất rõ lập trường về vấn đề Việt Nam trong báo cáo tại Đại hội. Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng cũng nên thông qua một lời kêu gọi đặc biệt gửi đến các dân tộc trên thế giới về vấn đề này tại Đại hội. Sự hiện diện của các đại diện các Đảng anh em và các dân tộc tại Đại hội, cùng với những tràng pháo tay của họ, tất nhiên sẽ là sự ủng hộ rõ ràng cho lời kêu gọi ấy.
L. I. Brezhnev: Các đồng chí đã phát biểu rất hay trong báo cáo về việc ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam. Chúng tôi cũng hoàn toàn chia sẻ quan điểm của các đồng chí về việc đưa ra lời kêu gọi đặc biệt liên quan đến vấn đề Việt Nam tại Đại hội.
No comments:
Post a Comment